Μελέτη- Οι χιμπατζήδες καταναλώνουν τακτικά αλκοόλ

Ερευνητές με επικεφαλής τον Αλεξέι Μάρο από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια διαπίστωσαν ότι οι χιμπατζήδες στην Αφρική καταναλώνουν τακτικά ζυμωμένα φρούτα, προσλαμβάνοντας σημαντικές ποσότητες αιθανόλης.
Το εύρημα αυτό υποδηλώνει ότι η «σχέση» με το αλκοόλ δεν αποτελεί μόνο πολιτισμική επινόηση του ανθρώπου, αλλά έχει βαθιές εξελικτικές ρίζες που φτάνουν μέχρι τους κοντινότερους συγγενείς μας.

Ένα μπουκάλι μπίρα την ημέρα
Στα Εθνικά Πάρκα Κιμπάλε στην Ουγκάντα και Ταΐ στην Ακτή Ελεφαντοστού, οι επιστήμονες ανέλυσαν 20 ποικιλίες άγριων φρούτων που αποτελούν αγαπημένη τροφή των χιμπατζήδων. Τα ώριμα φρούτα εμφάνισαν μέσο ποσοστό αλκοόλ 0,3%. Καθώς ένας χιμπατζής καταναλώνει περίπου 4,5 κιλά φρούτων καθημερινά, η πρόσληψη ισοδυναμεί με περίπου 14 γραμμάρια αλκοόλ. Με βάση το μέσο σωματικό βάρος του ζώου (41 κιλά), το ποσό αντιστοιχεί σε μισό λίτρο μπύρας για έναν άνθρωπο.
«Η κατανάλωση αλκοόλ φαίνεται να είναι μέρος της φυσιολογικής διατροφικής συμπεριφοράς τους», εξηγούν οι ερευνητές, «γεγονός που δείχνει ότι η συνήθεια αυτή προϋπήρχε του ανθρώπινου πολιτισμού».

Κοινωνικά «πάρτι» με φρούτα, όχι μόνο για τους χιμπατζήδες
Τα αποτελέσματα ενισχύονται από μια άλλη μελέτη του Πανεπιστημίου του Έξετερ, που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο στο Current Biology. Εκεί, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν κάμερες-παγίδες στο Εθνικό Πάρκο Καντάνιες στη Γουινέα-Μπισάου, καταγράφοντας 70 περιστατικά κατανάλωσης αλκοολούχων φρούτων. Οι χιμπατζήδες σχεδόν πάντα έτρωγαν τα ζυμωμένα φρούτα σε ομάδες, με τη συμμετοχή και των δύο φύλων και όλων των ηλικιών.
«Τα δεδομένα μας προσφέρουν την πρώτη απόδειξη κοινής κατανάλωσης αιθανόλης από μεγάλους πιθήκους στη φύση», σημείωσαν οι επιστήμονες. «Η πρακτική αυτή ενισχύει την ιδέα ότι η χρήση αλκοόλ από τον άνθρωπο έχει βαθιές εξελικτικές ρίζες».
Η κατανάλωση αλκοόλ από ζώα δεν είναι τόσο σπάνια όσο θεωρούσαν παλαιότερα οι ειδικοί. Έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2025 στο περιοδικό Trends in Ecology & Evolution έδειξε ότι πολλά ζώα – από πιθήκους μέχρι πουλιά και έντομα – καταναλώνουν συχνά ζυμωμένα φρούτα και νέκταρ.
Η συμπεριφορική οικολόγος Κίμπερλι Χόκινγκς από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, συν-συγγραφέας της μελέτης, εξηγεί: «Η αιθανόλη είναι πολύ πιο διαδεδομένη στη φύση απ’ όσο πιστεύαμε. Οποιοδήποτε ζώο τρέφεται με γλυκά φρούτα είναι πιθανό να εκτεθεί σε κάποιο ποσοστό αλκοόλ».

Πλεονέκτημα ή κίνδυνος;
Η έρευνα πάντως αφήνει ανοιχτό το ερώτημα αν οι χιμπατζήδες καταναλώνουν σκόπιμα το αλκοόλ ή αν απλώς απολαμβάνουν τη γεύση των ώριμων φρούτων. Ορισμένοι επιστήμονες εκφράζουν επιφυλάξεις για το κατά πόσο η μέθη θα μπορούσε να είναι εξελικτικά ωφέλιμη.
«Η μέθη δεν είναι πλεονέκτημα σε πολλές περιπτώσεις», σχολιάζει ο Μαθιού Κάριγκαν από το College of Central Florida. «Όταν σκαρφαλώνεις σε δέντρα ή βρίσκεσαι εκτεθειμένος σε νυχτερινούς θηρευτές, η απώλεια ισορροπίας ή προσοχής μπορεί να αποβεί μοιραία».
Ωστόσο, άλλοι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η μέτρια κατανάλωση ίσως ενισχύει την κοινωνική συνοχή. Η Άννα Μπόουλαντ από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ υπογραμμίζει: «Η αιθανόλη ενεργοποιεί το σύστημα των ενδορφινών και της ντοπαμίνης, προκαλώντας αίσθημα χαλάρωσης. Αυτό μπορεί να έχει οφέλη στην κοινωνικότητα, όπως συμβαίνει και στους ανθρώπους».

Ένας καθρέφτης της ανθρώπινης ιστορίας
Η νέα γνώση δίνει μια διαφορετική διάσταση στη σχέση του ανθρώπου με το αλκοόλ. Μέχρι σήμερα, η κατανάλωση θεωρούνταν καθαρά πολιτισμική πρακτική, συνδεδεμένη με τελετουργίες, κοινωνικές συναθροίσεις ή αναψυχή. Όμως, αν οι πρόγονοί μας ήδη μοιράζονταν ζυμωμένα φρούτα στο δάσος, τότε η ανθρώπινη «κουλτούρα του μεθυσιού» ενδέχεται να είναι απλώς η συνέχεια μιας εξελικτικής παράδοσης εκατομμυρίων ετών.
Η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες, τόσο για να διαπιστωθεί αν οι χιμπατζήδες καταναλώνουν σκόπιμα το αλκοόλ, όσο και για να ερευνηθούν οι πιθανές φυσιολογικές επιδράσεις. Το βέβαιο είναι ότι η εικόνα του χιμπατζή με ένα «φρουτώδες ποτήρι μπίρας» δεν είναι πλέον μεταφορά, αλλά επιστημονική πραγματικότητα.

via tvxs.gr